گاهی اوقات کودکان رفتاری را انجام می دهند که باید تنبیه شوند، اما تنبیه فیزیکی و کلامی باید به صورتی باشد که تاثیر بدی در روحیه ی کودک به جا نگذارد؟ در این مقاله از سایت بازی فکری و کتاب کودکان و نوجوانان ذهن برتر می خواهیم به این موضوع بپردازیم. با ما همراه باشید.
چگونگی تنبیه فیزیک و کلامی
یک روانپزشک، روش مورد تایید تنبیه فیزیکی یا کلامی را روش محروم کردن دانست و افزود: می توان کودک را از یک سری امتیازات مثل تماشای برنامه های تلویزیونی، رفتن به منزل دوستان یا خرید وسایل خوشحال کننده و … محروم کرد.
دکتر قاسم دستجردی با بیان اینکه در هر خانه یک سری اصول حاکم است که باید از افراط و تفریط از آنها پرهیز شود، اظهار کرد: در تربیت کودک بعضی از خانواده ها آزادی کامل و مطلق را به نفع کودک می دانند ولی برخی دیگر سیستم استبدادی و قوانین زیاد و خشک بر کودک تحمیل می کنند که هر دو روش اشتباه است.
وی ادامه داد: بهتر است در خانواده یک سری اصول کلی و خط قرمزهایی بر اساس هنجارهای آن خانواده وجود داشته باشد. همچنین والدین باید بر روی اصولی که می خواهند فرزندشان تربیت شود توافق و ثبات داشته باشند و بین پدر و مادر دو ساز ناهمگون زده نشود.
وی با اشاره به اهمیت اصول مذکور در تربیت کودک افزود: همچنین والدین در موقعیت های مختلف ثبات داشته باشند، به عبارتی دیگر اگر والدین در یک موردی قانونی بگذارند، نباید بطور دائم برای آن استثناء قائل شوند.
تنبیه چیست؟
دستجردی روش های تربیت کودک را به دو دسته ی تنبیه و تشویق تقسیم کرد و گفت: تنبیه از نظر لغوی به معنی بیدار کردن، آگاهی دادن و آنچه که در ذهن مساوی با ضرب و شتم برخوردهای تند است، می باشد.
وی هدف تنبیه را اصلاح، آگاهی دادن و هدایت کردن عنوان و اضافه کرد: هیچ وقت تنبیه به معنای خشم خود را فرونشاندن، تحقیر کردن و اذیت و آزار طرف مقابل نیست و هر جا والدین احساس می کنند خود را تخلیه کرده و خشم خود را فرو می نشانند، این عمل به معنای تنبیه نیست.
وی با بیان اینکه تنبیه الزاما فیزیکی نیست، گفت: در تربیت کودک اغراق نیست اگر بگوییم تنبیه فیزیکی جایی ندارد و چنانچه بعضی از والدین بخواهند جایی برای تنبیه قائل شوند آن را به عنوان آخرین گام بکار ببرند.
این روانپزشک گفت: تنبیه فیزیکی نباید باعث درد و آسیب به کودک شود و هدف از تنبیه آن است که پدر و مادر با این روش ناراحتی خود را نشان داده و توجه وی را به بدی و زشتی رفتارش جلب کنند که نهایتاً می تواند در حد یک پشت دستی زدن یا آرام پشت باسن کودک زدن باشد.
تنبیه کلامی
وی تنبیه کلامی را شکل دیگری از بروز تنبیه دانست و تصریح کرد: زمانی که کودک رفتاری بر خلاف هنجارهای موجود در خانه انجام دهد، پدر و مادر در حد کلامی با گفتن “از آن رفتار شما ناراحت شدم”، “از برخورد شما عصبانی هستم” یا “یا کار شما کار خوبی نیست” و در کنار آن اخمی کنند، ترش رویی کنند یا موقتا ارتباط عاطفی صمیمانه را کمرنگ کنند و لازم است در زمان انجام کارهای گفته شده، رفتار کودک مورد سرزنش قرار گیرد نه شخصیت وی.
وی در خصوص نکات قابل اهمیت در مورد تنبیه فیزیکی و کلامی گفت: تنبیه باید کاملاً متناسب با رفتار کودک باشد، به طوری که نباید برای رفتاری که خیلی بد نیست تنبیه بدی را در نظر بگیریم. همچنین علت تنبیه مشخص باشد و علت آن برای کودک توضیح داده شود. همچنین بین تنبیه و رفتار کودک فاصله ی زمانی زیادی نباشد.
این روانپزشک آسیب جسمی، افزایش خشونت، پرخاشگری و لجاجت، افت تحصیلی و تا حدودی بهره هوشی، احتمال مشکلات روانپزشکی مانند افسردگی، رفتارهای ضد اجتماعی و وابستگی به مواد را از عوارض تنبیه زیاد کودک عنوان کرد.
وی همچنین افت اعتماد به نفس، ایجاد شخصیت های منفعل و وابسته و عدم پرورش روحیه ی قاطعیت در کودک را از دیگر عوارض تنبیه فیزیکی یا کلامی زیاد دانست.
وی گفت: در بعضی از موارد، رفتار منفی کودک را بروی خود نیاورید که این روش در اوایل شروع آن رفتار کاربرد دارد.
این روانپزشک در پایان یادآور شد: در برخی مواقع بهتر است از روش تشویق استفاده کرد که می تواند به شکل های کلامی، رفتاری و خریدن هدیه اعمال شود.