در این مقاله از سایت فروشگاه بازی فکری و کتاب کودکان و نوجوانان (ذهن برتر) قصد داریم تا به بررسی کار کردن کودکان در خانه بپردازیم. با ما همراه باشید.
انجام کار توسط کودکان در خانه موضوع بحث و مجادله‌های فراوانی است. برخی بر این باورند که کودکان نباید هیچ کاری در خانه انجام دهند. آنها در واقع این طور فکر می‌کنند که کودک به دنیا نیامده که کار کند، ظرف بشوید، خانه تمیز کند یا غذا گرم کند. انجام همه‌ی این کارها وظیفه‌ی پدر و مادر است.
از طرف دیگر برخی از والدین به‌خصوص متخصصان تربیت کودک و روان‌شناسان معتقدند که انجام کارهای خانه برای کودک مفید است. آنها می‌گویند انجام چنین کارهایی به کودک حس مسئولیت می‌بخشد، اعتماد به نفس او را افزایش می‌دهد و به او احساس مهم بودن می‌دهد. ضمناً انجام این کارها او را برای انجام وظایف اجتناب‌پذیر آینده آماده می‌سازد.
کار کودکان در خانه باید متناسب با سن، توانایی و وقت او باشد. مثلاً اگر از کودک 5 نباید انتظار داشت ظرف بشوید یا غذا گرم کند. اما در این سن می تواند اسباب‌بازی‌های ریخته شده در اتاق را جمع کند، لباس‌های کثیف را در سبد بریزد و در جمع‌وجور کردن خانه در حد توانش کمک کند. کودکان کوچکتر معمولاً مایل به انجام کارهای خانه هستند.
آنها از انجام این گونه کارها لذت می‌برند و احساس می‌کنند بزرگ شده‌اند. به کودکان بزرگتر باید کارهایی با مسئولیت بیشتر داده شود مانند تمیز کردن یا خشک کردن ظروف، امّا چنین کارهایی گاهی خواست کودکان بزرگتر یا نوجوانان نیست و نمی‌خواهند آنها را انجام دهند. یکی از مهم‌ترین دلایل این است که با بزرگ شدن کودک مسئولیت‌های آنها در رابطه با مدرسه به‌طور فزاینده افزایش می‌یابد. انجام تکالیف مدرسه معمولاً وقت‌گیر است و با بالا رفتن سن بیشتر می‌شود.
اگر کودک به فعالیت‌های دیگر خارج از مدرسه مانند کلاس‌های خاص ورزشی، هنری یا علمی مشغول باشد زمان باقی مانده برای انجام کارهای خانه احتمالاً بسیار کوتاه خواهد بود. در این صورت اضافه کردن کارهای دیگر بر دوش کودک، او را یاغی یا حداقل مقاوم می‌سازد.
در این‌جا مسئولیت والدین است که کاری را که کودک در مدرسه یا پس از آن انجام می‌دهد، در نظر گرفته و برنامه انجام کارهای دیگر را بر اساس آن و به‌طور مناسب تنظیم کنند. وقتی کارهای مدرسه زیاد است می‌توان انجام کار خانه را به روزهای آخر هفته موکول کرد یا کار روزمره‌ی خیلی سبک طی ماه‌های مدرسه انجام داد و سپس در تابستان به طور جدی‌تر در کارهای خانه مشارکت کرد.
برنامه مشترک شبانه ((جمع و جور)) برای همه‌ی اعضای خانواده
برخی از خانواده‌ها هر شب یک برنامه‌ی ((جمع و جور)) ده یا پانزده دقیقه‌ای برای همه ی اعضای خانواده ترتیب می‌دهند که در این دقایق همه با هم به جمع‌وجور کردن خانه می‌پردازند. اسباب‌بازی‌ها سرجایشان گذاشته می‌شود، کتاب‌ها در محل خود قرار می‌گیرند، ترتیب ظروف داده می‌شود و آشپزخانه مرتب می‌شود.
این مدت زمان کار مشترک در خانه باعث می‌شود کودکان در مدت کوتاهی کار ساده‌ای انجام دهند و به مزایای انجام این کار دست یابند. ضمناً همه‌ی اعضای خانواده درگیر کار مشترک شده‌اند که علاوه بر افزایش صمیمیت، روح همکاری را در آنان تقویت می‌کند. پیامد چنین کاری برای پدر و مادر نیز برجسته است، چرا که به‌دین ترتیب و با کمک همه‌ی اعضای خانواده برخی از کارهای روزمره در فضایی گرم و صمیمانه انجام شده است.
کار کودکان در خانه تنبیه کودک نیست
انجام کار در خانه تنبیه کودک نیست و نباید هم باشد، بلکه ابزاری آموزشی است که کودک را در نهایت آماده می‌سازد تا روزی در آینده بتواند مراقبت از خود و انجام کارهای خانه را بر عهده بگیرد. اگر انجام کار به‌صورت یک وسیله‌ی تنبیهی درآید، انجام آن برای کودک فایده‌ای نخواهد داشت داشت.
برای کودکان در خانه، تنوع کاری ایجاد کنید
از آنجا که هدف نهایی انجام کار در خانه افزایش توانایی کودک در آینده برای انجام کارهای متفاوت است، بایستی انجام این کارها در خانه نیز از تنوع برخوردار باشد و نوجوانی که فقط ظرف می‌شوید ممکن است نتواند حتی آب جوش بیاورد. این تنوع کاری از نظر روحی نیز برای کودک جالب است و چالش موجود در هر کار، به افزایش اعتماد به نفس او کمک می کند. پس والدین باید برای کودک تنوع کاری ایجاد کنند.