کودکی که نمی‌تواند آرام بنشیند

یادگیری آرام یک‌جا نشستن، یکی از سخت‌ترین درس‌هایی است که کودکان خردسال باید بیاموزند. حتی چند دقیقه انتظار به نظر کودک ابدی می‌آید. کودک باید بداند منظور والدین از «آرام نشستن» چیست و بسیار مهم است که والدین در مورد انتظاراتشان واقع بین باشند. ولی حتی به یک کودک خردسال نیز می‌توان نشستن طولانی‌تر در سر میز شام، در مراسم و یا موقعیت‌های اجتماعی را آموزش داد. راه حل‌هایی که در زیر می‌آید، بدین منظور طراحی شده‌اند که چطور کودک آرام بنشیند و در عین حال نسبت به همکاریش احساس خوبی داشته باشد. این روش‌ها بدین ترتیب هستند که از راه بازی کردن وارد می‌شوید و راه حل‌های اول برای کودکان خردسال‌تر و راه حل‌هایی که در آخر آورده شده‌اند، برای کودکان بزرگ‌تر مناسب‌ترند. شما در این مقاله از ذهن برتر می توانید راه حل‌هایی را که با سن، مهارت‌ها و شخصیت کودکتان سازگارتر هستند را انتخاب کنید.

1- بشمارید و کف بزنید

کودک نوپای خودتان را روی صندلی بنشانید به او بگویید که می‌خواهید ببینید می‌تواند تا هنگامی که شما اعداد را می‌شمارید، روی صندلی آرام بنشیند یا نه. در حالی که با انگشتانتان اعداد را نشان می‌دهید از یک تا پنج بشمارید. او را تحسین کنید، در آغوش بگیرید و به او اجازه دهید که قبل از شروع مجدد، چند دقیقه در اطراف پرسه بزند. این بار او را بنشانید و بگویید: «حاضر برای نشستن، رفتیم!» و تا ده یا هر شماره دیگری که او برای آن آمادگی دارد، بشمارید. مجددا موفقیت او را تحسین کنید و برایش کف بزنید، او را در آغوش بکشید و اجازه دهید که مدتی دور و بر گردش کند. به تدریج مدت زمانی را که او می‌تواند روی صندلی بنشیند، افزایش دهید و در ضمن با شمردن همراه با شادی و هیجان آشکار، در او یک حس موفقیت ایجاد کنید.

2- از زمان سنج (تایمر) استفاده کنید

هنگامی که کودک نوپای شما توانست به مدت شصت ثانیه در بازی «بشمار و کف بزن» (قسمت بالا) دوام بیاورد، بازی را عوض کنید. با یک زمان سنج آشپزخانه دقایق را بشمارید. کودک در صندلیش می‌نشیند و به زمان سنج گوش می‌دهد تا زنگ آن به صدا در آید. در این بین شما به تدریج و در عرض چند هفته مدت زمان آن را زیاد می‌کنید. در مورد کودکان بزرگ‌تر با یک جلسه آموزشی آغاز کنید: «می‌خوایم ببینیم چقدر می‌تونی آروم بشینی» زمان را اندازه بگیرید و نتیجه کارش را به او بازگردانید: «حالا بیا ببینیم می‌تونی رکوردت رو بشکنی یا نه!».

تذکر: این بازی را به مدت خیلی طولانی انجام ندهید و آن را هر روز نیز بازی نکنید. بازی، سرگرمی است، شکنجه نیست. از کودک انتظار نداشته باشید که مدت طولانی آرام بنشیند و هیچ کاری انجام ندهد. قوانین بازی را طوری ترتیب دهید که اجازه فعالیت‌های آرام نظیر خواندن یا بازی کردن را به کودک بدهد. همیشه به طور متناوب به کودک اجازه دهید بین آرام نشستن‌ها به فعالیت‌های بدنی بپردازد.

3- با ساعت مسابقه بگذارید

به مرور که کودکتان یادگرفت از زمان سنج (تایمر) آشپزخانه استفاده کند، زمان سنج آشپزخانه را به موقعیت‌های دیگر نظیر شام خوردن نیز وارد کنید. زمان‌سنج را برای یک مدت منطقی تنظیم کنید. اگر می‌تواند پنج دقیقه پشت سر هم پشت میز بنشیند زمان سنج را روی پنج دقیقه تنظیم کنید. به تدریج زمان را زیاد کنید و موفقیت‌های کودک را تحسین کنید. گهگاه به او یک جایزه نظیر یک تکه اضافی از دسر بدهید.

اگر کودک پیش از به صدا درآمدن زنگ زمان سنج بلند شد، به او بگویید که باید مجددا تلاش کند و زمان سنج را مجددا تنظیم کنید. اگر فکر می‌کنید قبل از به صدا درآمدن زنگ می‌خواهد بلند شود، این نکته را به طور غیرمستقیم به او یادآوری کنید. مثلا به این ترتیب که شخص دیگری را دور میز به خاطر نشستن آرام او تحسین کنید. زمانی که دوباره نشست، کودک را تحسین کنید. برای کودکان بسیار کوچک، شلوغش کنید و هنگامی که کودک به زمان موردنظر رسید، دست بزنید و او را تشویق کنید. هنگامی که کودک در یک مورد موفق شد، این روش را در موارد دیگر نیز به کارگیرید.

4- زمان گرفتن دقیق

این مورد یک نوع دیگر از بازی مسابقه گذاشتن با ساعت برای کودکان بزرگ‌تر است. با استفاده از زمان سنج (تایمر) یا یک کرونومتر، به کودک اجازه دهید که خودش اهداف زمانی‌اش را تعیین کند. یک نمودار کوچک بر روی یک کارت 5×3 سانتیمتری بکشید. در روی محور افقی دقیقه‌ها و ثانیه‌ها و در روی محور عمودی، تلاش‌ها را بنویسید. اجازه دهید کودک خودش رکورد اهدافش را ثبت کند.

5- مجسمه بازی کنید

کودک را روبروی خودتان روی صندلی بنشانید و از او بخواهید که دست‌هایش را روی زانوهایش بگذارد. البته کودک نفس خواهد کشید! ولی باید سعی کند مانند مجسمه بی‌حرکت بماند و حتی دست‌ها یا بینی‌اش را تکان ندهد. با تمرین، او می‌تواند یک دقیقه بی‌حرکت بنشیند و بعضی از کودکان می‌توانند پنج دقیقه یا بیشتر بی‌حرکت بمانند. هرچند روز یک بار بازی را تکرار کنید تا آگاهی او را نسبت به کنترلش روی حرکات، بالا ببرید. فراموش نکنید که او را به خاطر پیشرفت، هرچقدر اندک شدیدا تحسین کنید.

6- نگاه کنید تا زمان بگذرد

یک راه حل واقعی برای طولانی کردن زمان، ایجاد کردن موقعیتی است که نیازمند آرام نشستن است. به تدریج به او بگویید که انتظار دارید چگونه رفتار کند. یک مداد و یک ورق کاغذ بردارید. برای هر زمانی که او باید آرام بنشیند یک شکل، مثلا ستاره، دایره یا یک صورت خندان بکشید. برای مثال، ده دقیقه آرام نشستن نیازمند کشیدن ده ستاره است. با گذشتن هر دقیقه، او باید یکی از شکل‌ها را رنگ کند یا هاشور بزند. هنگامی که تمام ستاره‌ها با شکل‌ها هاشور خوردند، زمان تمام شده و او بازی را برده است.

7- فرود موفقیت آمیز

این یک راه حل سرگرم‌کننده است که با آن می‌توانید به صورت تصویری، به کودک خود نشان دهید که از او چه انتظاری دارید. کودک را وادارید که وانمود کند در حال نشستن روی صندلی هواپیماست و کمربندش را هم بسته است. به او بگویید که شما خلبان هستید و اعلام می‌کنید که علامت روی کمربند ایمنی «روشن» است. این بدان معناست که او باید همان‌جا بنشیند. سپس چراغ کمربند را «خاموش» کنید تا بدین ترتیب کودک بتواند بلند شود و بایستد. با تکرار این بازی، به تدریج زمان نشستن را افزایش دهید.

8- کودک را به صندلی بچسبانید

وانمود کنید که صندلی را قبل از اینکه کودک بنشیند، به چسب آغشته کرده‌اید یا این که بگذارید خودش این تصور را بکند. وقتی او را به صندلیش «چسباندید»، از او بخواهید که به دیگر اشیاء یا افرادی که همانطور به صندلیشان چسبیده‌اند و بسیار آرام نشسته‌اند، توجه کند.

9- زمان را برگردانید

در مورد کودکانی که در آرام نشستن مشکل دارند، انتظارات خود را دقیقا معلوم کنید. سپس به او بگویید که برای هر دقیقه‌ای که آرام بنشیند، به او زمان را بر خواهید گرداند. در ازای هر دقیقه خوب نشستن، اجازه دهید یکی دو دقیقه، کاری را که دوست دارد انجام دهد. زمان را ثبت کنید.

کودک را به خاطر بردباریش عمیق تحسین کنید.

به کودک تفهیم کنید که در ازای دقایقی که آرام نمی‌نشیند، باید کار منزل بیشتری را انجام دهد، تلویزیون تماشا نکند و…. حتما از این زمان نیز یادداشت بردارید.